सोयाबीनच्या हमीभावावर सध्या राज्यभर चर्चा चालू आहे. शेतकरी सोयाबीनला प्रति क्विंटल ६,००० रुपये भाव द्यावा, अशी मागणी करत आहेत. कापसासाठीही शेतकरी ९,००० रुपये हमीभावाची मागणी करत आहेत. याबाबत पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नागपूरमध्ये भाषण करताना मोठी घोषणा केली आहे.
सध्या बाजारात सोयाबीनला सरासरी ४,५०० रुपये भाव मिळतो. पण हा भाव शेतकऱ्यांच्या खर्चाच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. शेतकऱ्यांना सोयाबीन पिकवण्यासाठी बियाणे, खते, औषधे आणि मजुरीसाठी खूप खर्च करावा लागतो. या गोष्टींचे दर दरवर्षी वाढतच आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांना सध्याचा बाजारभाव परवडत नाही.
वेगवेगळ्या बाजारांमध्ये सोयाबीनला वेगवेगळा भाव मिळतो. छत्रपती संभाजीनगर बाजार समितीत ३,७०० ते ४,२०० रुपये, तुळजापूरमध्ये ४,१०० ते ४,४०० रुपये, तर राहता-अहमदनगर बाजार समितीत ४,०१० ते ४,२५० रुपये भाव आहे. धुळे बाजार समितीत सोयाबीनला ४,००० रुपये भाव मिळतोय. अमरावती आणि नागपूर बाजार समित्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर सोयाबीन येत असून भाव ४,००० ते ४,५०० रुपये दरम्यान आहे.
सरकारने कापूस आणि सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी ६,००० रुपये प्रति हेक्टर अनुदान जाहीर केले आहे. पण हे अनुदान अजून सगळ्या शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचलेले नाही. शेतकऱ्यांची मुख्य मागणी म्हणजे पिकाला चांगला हमीभाव मिळावा. याचसाठी पंतप्रधान मोदींनी सोयाबीन, कापूस आणि कांदा या पिकांना योग्य हमीभाव देण्याचे आश्वासन दिले आहे.
महागाई खूप वेगाने वाढत असल्यामुळे शेतकऱ्यांच्या समस्या वाढत आहेत. उत्पादनाचा खर्च वाढतोय, पण त्यांना त्याचा योग्य मोबदला मिळत नाही. त्यामुळे शेती करणे कठीण झाले आहे.
या परिस्थितीतून बाहेर पडण्यासाठी फक्त हमीभाव वाढवून उपयोग होणार नाही. शेतकऱ्यांचा खर्च कमी करणेही महत्त्वाचे आहे. त्यासाठी जीएसटी कमी करणे, जास्त खरेदी केंद्र सुरू करणे, आणि शेतकऱ्यांना थेट बाजाराशी जोडणे गरजेचे आहे. अशा उपाययोजना केल्याने शेतकऱ्यांना दिलासा मिळेल.